Software-as-a-Service یا نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS) یک روش مبتنی بر ابر برای ارائه نرم افزار به کاربران است. کاربران SaaS مشترک یک برنامه هستند به جای اینکه یکبار آن را خریداری کرده و نصب کنند. کاربران می‌توانند از طریق اینترنت با هر دستگاه سازگار وارد سیستم SaaS شوند و از آن استفاده کنند. برنامه واقعی در سرورهای ابری اجرا می‌شود که ممکن است از مکان کاربر فاصله زیادی داشته باشد.
یک برنامه SaaS از طریق مرورگر یا از طریق اپلیکیشن قابل دسترسی است. برنامه‌های ایمیل آنلاین که کاربران از طریق مرورگر به آنها دسترسی دارند، مانند Gmail و Office 365، نمونه‌های رایج برنامه‌های SaaS هستند.
تفاوت SaaS با نصب نرم افزار بر روی رایانه کاربر تا حدودی مانند تفاوت بین پخش آنلاین یک نمایش تلویزیونی و خرید DVD تمام قسمت‌های آن نمایش تلویزیونی است.
شخصی که یک نمایش تلویزیونی را بر روی DVD خریداری می‌کند فقط باید یک بار هزینه آن را پرداخت کند. با این حال، آنها باید DVD ها را ذخیره و نگهداری کنند، و اگر سخت افزار خود را تغییر دهند – به عنوان مثال، اگر DVD player خود را با یک دستگاه پخش Blu-ray جایگزین کنند – دوباره باید سخت افزارهایی را خریداری کنند. در عوض پخش نمایش به این معنی است که شخص ثالثی ذخیره و ارتقا آن را به عهده دارد و تمام کاری که کاربر باید انجام دهد فشار دادن دکمه‌ی اجرا است. با این وجود، پخش وابسته به اتصال به اینترنت است و کاربران معمولاً برای حفظ دسترسی خود نیاز به پرداخت هزینه‌ی ماهیانه مداوم دارند.
منظور از «نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS)» چیست؟
تفاوت بین پارک کردن اتومبیل توسط پیشخدمت و اجاره کردن پارکینگ را در نظر بگیرید. پارک کردن اتومبیل توسط پیشخدمت یک سرویس است، در حالی که یک مکان پارکینگ یک محصول است، حتی اگر هر دو مزایای یکسانی را برای مشتری فراهم کنند ( مکانی برای پارک کردن ماشین‌هایشان).
به طور سنتی، فروشندگان نرم افزار نرم افزارهای خود را به عنوان یک محصول به کاربران می فروختند. با این حال، در مدل SaaS آنها به طور فعال از طریق cloud نرم افزار را برای کاربران خود تهیه و نگهداری می‌کنند. آنها پایگاه داده‌ها و کدهای لازم برای اجرای برنامه را میزبانی و نگهداری می‌کنند و برنامه را روی سرورهای خود اجرا می‌کنند. بنابراین، SaaS بیشتر به یک سرویس شباهت دارد تا یک محصول.
بیشتر بخوانید: فضای ابری چیست؟
ابر چیست؟
فضای ابر به وب سرورهای از راه دور در مراکز داده مختلف گفته می‌شود که میزبان پایگاه داده‌ها هستند و کد برنامه را اجرا می‌کنند. ارائه دهندگان خدمات ابری خدمات خود را از طریق اینترنت به مشتریان یا کاربران نهایی ارائه می‌دهند.
سه مدل اصلی سرویس ابری کدامند؟
SaaS یکی از سه مدل اصلی سرویس ابری است. مدل‌های سرویس ابری دسته خدماتی است که ارائه دهندگان ابر – به عبارت دیگر شرکت‌هایی که در مراکز داده مختلف سرور دارند و کار می‌کنند – به کاربران و مشاغل ارائه می‌دهد.
سه نوع سرویس ابری عبارتند از:
IaaS (زیرساخت به عنوان سرویس)
زیرساخت رایانش ابری – سرورها ، پایگاه داده ها و غیره – که یک ارائه دهنده ابر مدیریت می کند. شرکت ها می توانند به جای اینکه باطن برنامه های خود را حفظ کنند ، برنامه های خود را بر روی IaaS بسازند.
PaaS (پلت فرم به عنوان یک سرویس)
یک سطح بالاتر از IaaS ، PaaS شامل ابزارهای توسعه ، زیرساخت ها و سایر پشتیبانی ها برای ساخت برنامه ها است.
SaaS (نرم افزار به عنوان سرویس)
برنامه های ابری کاملاً ساخته شده.
مزایا و معایب استفاده از SaaS چیست؟
مدل SaaS دارای یکسری مزایا و معایب است، اگرچه برای کسب و کارهای مدرن و کاربران، مزایای SaaS اغلب از معایب آن بیشتر هستند. در اینجا برخی از مزایا و معایب استفاده از برنامه‌های SaaS ذکر شده است:
- مزیت: دسترسی از هرجای دیگر، در هر دستگاهی. به طور معمول، کاربران می‌توانند از هر دستگاه و هر مکان به برنامه‌های SaaS وارد شوند. این امر امکان انعطاف پذیری زیادی را ارائه می‌دهد – مشاغل می‌توانند به کارمندان اجازه دهند در سراسر جهان فعالیت کنند و کاربران می‌توانند در هر کجا که باشند به پرونده‌های خود دسترسی داشته باشند.
علاوه بر این ، بیشتر کاربران از چندین دستگاه استفاده می کنند و اغلب آنها را تعویض می کنند. کاربران نیازی به نصب مجدد برنامه های SaaS یا خرید مجوزهای جدید با هر بار استفاده از دستگاه جدید ندارند.
- مزیت: نیازی به به روزرسانی یا نصب نیست. ارائه دهنده SaaS برنامه را به طور مداوم به‌روزرسانی و اصلاح می‌کند.
مزیت: مقیاس پذیری. ارائه دهنده SaaS مقیاس بندی برنامه را کنترل می‌کند، مانند افزودن فضای پایگاه داده بیشتر یا قدرت محاسبه بیشتر همزمان با افزایش استفاده. - مزیت: صرفه جویی در هزینه. SaaS هزینه‌های داخلی IT و مخارج کلی را کاهش می‌دهد. ارائه دهنده SaaS سرورها و زیرساخت‌هایی را پشتیبانی می‌کند که از برنامه پشتیبانی می‌کنند و تنها هزینه یک کسب و کار هزینه اشتراک برنامه است.
- عیب: نیاز به کنترل دسترسی قوی تر. افزایش قابلیت دسترسی برنامه‌های SaaS همچنین به این معنی است که تأیید هویت کاربر و کنترل سطح دسترسی بسیار مهم می‌شود. با SaaS، دارایی‌های سازمانی دیگر جدا از دنیای خارج در یک شبکه داخلی نگهداری نمی‌شوند. در عوض، دسترسی کاربر بر اساس هویت کاربر است: اگر کسی اعتبار ورود به سیستم را داشته باشد، به او اجازه دسترسی می‌دهد.
بنابراین تأیید هویت قوی بسیار مهم می شود.
- عیب: قفل فروشنده. یک تجارت ممکن است بیش از حد به ارائه دهنده برنامه SaaS وابسته باشد. اگر کل دیتابیس سازمان در برنامه قدیمی ذخیره شود، انتقال به یک برنامه جدید زمان بر و پرهزینه است.
- عیب (برای شرکت ها): امنیت و انطباق. با استفاده از برنامه‌های SaaS، مسئولیت محافظت از آن برنامه‌ها و داده‌های آنها از تیم‌های IT داخلی به سمت ارائه دهندگان خارجی SaaS منتقل می‌شود. برای مشاغل کوچک و متوسط، این کمتر ضرر دارد، زیرا ارائه دهندگان ابر بزرگ معمولاً منابع بیشتری برای برقراری امنیت قوی دارند. اما اگر یک تجارت بزرگ با استانداردهای سختگیرانه امنیتی یا نظارتی روبرو شود، این می‌تواند یک چالش باشد. در برخی موارد، مشاغل قادر نخواهند بود امنیت برنامه‌های خود را ارزیابی کنند، به عنوان مثال با انجام آزمایش نفوذ. اساساً، آنها باید این سخن ارائه دهنده SaaS خارجی را که برنامه امن است، بپذیرند.
چند نمونه از شرکت های SaaS
همان طور که در بالا ذکر شد، ارائه دهندگان ایمیل آنلاین در گروه SaaS قرار می‌گیرند. از دیگر شرکت‌های معروف SaaS می‌توان به Salesforce، Slack، MailChimp و Dropbox اشاره کرد.